W latach 90. ubiegłego wieku panowało przekonanie, że noworodki a tym bardziej wcześniaki nie odczuwają bólu z powodu niedojrzałości układu nerwowego. Dzisiaj wiemy, że to nieprawda.

Noworodek czuje ból

Już w okresie noworodkowym mogą pojawić się pierwsze dolegliwości bólowe. Z czego one wynikają?

Kiedy u dziecka wkrótce po urodzeniu pojawia się grymas na twarzy, wysokotonowy płacz, maluch ma zwiększone napięcie mięśniowe – można podejrzewać reakcję na ból. Czasami objawia się on nawet sinicą skóry. Powodem mogą być między innymi urazy okołoporodowe i w niektórych sytuacjach konieczne może być leczenie przeciwbólowe.

Dodatkowo, wkrótce po urodzeniu u noworodka wykonywane są badania przesiewowe. Dziecko jest szczepione, a niekiedy konieczne może być pobranie krwi na dodatkowe badania. Ból towarzyszący tym procedurom medycznym zwykle nie jest zbyt duży i udaje się dziecko uspokoić bliskością matki i podaniem mleka z piersi (jego słodki smak uspokaja maluszka).

Drobne dolegliwości wieku niemowlęcego

Na dalszych etapach życia na dziecko czekają nowe wyzwania. Mogą pojawić się kolejne, typowe dolegliwości wieku dziecięcego. Wśród tych najwcześniejszych wymienić trzeba kolkę niemowlęcą i dyschezję. Towarzyszyć im może niepokój i płacz dziecka, a także zmiana zabarwienia skóry.

Kolka niemowlęca

Kolka niemowlęca najczęściej pojawia się między 3. tygodniem a 5. miesiącem życia. Objawia się płaczem i krzykiem dziecka, którego nie daje się ukoić. Zgodnie z definicją, taki płacz utrzymuje się minimum przez 3 godziny w ciągu doby i występuje przynajmniej 3 razy w tygodniu. Oprócz tego, że dziecko głośno krzyczy, pojawia się też zaczerwienienie twarzy, podkurczanie nóżek i wzdęcie brzucha. Nie znamy niestety przyczyny kolki niemowlęcej, a w związku z tym nie mamy też jednej skutecznej metody leczenia. W wielu sytuacjach dziecku najbardziej potrzebna jest bliskość rodzica, delikatne kołysanie (najczęściej długi spacer po wszystkich zakątkach mieszkania) i masaże brzuszka. Dobre efekty daje również ciepła kąpiel czy biały lub różowy szum. To taki rodzaj dźwięku, który naśladuje delikatny szum i przypomina nieco dźwięki słyszane przez dziecko w okresie prenatalnym. Jeśli dziecko ma kolkę niemowlęcą, rodzice najczęściej wypróbowują kolejne sposoby, aż uda się znaleźć ten najbardziej skuteczny dla danego dziecka. W niektórych sytuacjach może być konieczne podanie leku przeciwbólowego.

Dyschezja niemowlęca

Z kolei dyschezja niemowlęca to dolegliwość, wynikająca z niedojrzałości funkcjonalnej przewodu pokarmowego, gdzie przed oddaniem stolca pojawia się ból i płacz dziecka. Może towarzyszyć temu zaczerwienienie twarzy. Po oddaniu stolca (miękkiego) dziecko się uspokaja. Dyschezja niemowlęca wynika z zaburzenia koordynacji mięśni brzucha i co  ważne – nie wymaga od nas żadnego działania. Z wiekiem problem ten przemija.

Opisane dolegliwości uznawane są za łagodne, dosyć często występują we wczesnym niemowlęctwie i najczęściej ustępują same, w miarę jak dziecko się rozwija i rośnie. W razie wątpliwości skonsultuj się z lekarzem, który może dać dodatkowe zalecenia.

Autor: lek. Dagmara Chmurzyńska-Rutkowska

1. Drossman D.A., Hasler W.L. Rome IV-Functional GI Disor- ders: Disorders of Gut-Brain Interaction. Gastroenterology 2016; 150: 1257−1261.
2. Pediatria tom 1-2 Wanda Kawalec, Ryszard Grenda, Marek Kulus PZWL Warszawa 2018, wyd.2
   Żywienie i leczenie żywieniowe dzieci i młodzieży H. Szajewska, A.Horvath, wyd 2017