Pierwsza gorączka jest sytuacją stresującą dla rodzica, dlatego warto się na nią przygotować, by wiedzieć jak postępować.
To jeden z najczęstszych objawów występujących u dzieci. Oznacza podwyższenie ciepłoty ciała w wyniku reakcji obronnej organizmu. Patrząc z punktu widzenia definicji – gorączka jest dobrym objawem i dowodem na to, że układ odpornościowy walczy z zagrożeniem.
Jak mierzyć gorączkę u dziecka?
Omawiając temat gorączki trzeba podkreślić znaczenie samego pomiaru temperatury – sprzętu, miejsca pomiaru i zależnych od tego norm ciepłoty ciała. Zdarza się, że rodzic dokonuje pomiaru „na oko”, bez termometru. Nie jest to jednak postępowanie zalecane. Obarczone jest ono dużym ryzykiem błędu i nie jest obiektywne.
U małych dzieci do 3 roku życia najdokładniejszym pomiarem temperatury jest pomiar w odbytnicy. Należy wówczas użyć termometru elektronicznego z giętką końcówką. Przy tym pomiarze należy odjąć od wyniku 0,5 stopnia. Po trzecim roku życia dozwolone są pomiary w uchu i pod pachą, choć ten drugi sposób jest najmniej dokładny. Z kolei po 5 roku życia pomiaru można dokonywać w jamie ustnej. To o tyle problematyczne, że pomiary w tych grupach wiekowych i w tych miejscach mogą zająć trochę czasu, a dziecko niekoniecznie będzie cierpliwie czekać aż termometr skończy pracę.
W takich sytuacjach alternatywą jest stosowanie termometru bezdotykowego dobrej jakości, który szybko i w miarę dokładnie sprawdzi wysokość temperatury. Warto jednak przetestować sprzęt najpierw na domownikach i porównać pomiary z tymi dokonywanymi termometrem elektronicznym.
W zdecydowanej większości przypadków, podwyższona ciepłota ciała u dzieci pojawia się w reakcji na antygeny np. wirusy czy bakterie. Bywa też reakcją na inaktywowane, czyli zabite bakterie lub ich fragmenty oraz na pozbawione zjadliwości wirusy podawane w szczepionce. Gorączka może też wystąpić w reakcji na alergeny albo w reakcji na chorobę ogólnoustrojową.
Czy gorączkę należy zawsze szybko obniżać?
Zgodnie z definicją jest to reakcja obronna organizmu. Do pewnego momentu, kiedy dziecko w miarę dobrze się czuje, ciepłotę ciała można jedynie kontrolować, a dziecko nawadniać. W sytuacji kiedy dziecko źle znosi nawet nieznacznie podwyższoną temperaturę albo w wywiadzie ma drgawki gorączkowe lub ciepłota ciała przekracza 38-38,5°C, warto podać lek przeciwgorączkowy.
Jaki lek na gorączkę wybrać?
U najmłodszych dzieci mamy do dyspozycji dwa leki: do 3.miesiąca życia lekiem pierwszego wyboru jest paracetamol, a po 3.miesiącu życia ibuprofen. Należy podkreślić, że oba leki są dobrze przebadane i bezpieczne. Podajemy je zawsze w przeliczeniu na masę ciała dziecka (10 mg/kg w przypadku ibuprofenu i 15mg/kg dla paracetamolu). W niemowlęctwie dzieci są regularnie ważone (na wizytach patronażowych, szczepiennych). Przydaje się to właśnie w czasie podawania leków. Leki dla najmłodszych dostępne są w zawiesinach doustnych lub w czopkach. W przypadku tych drugich warto pamiętać o nadrzędnej zasadzie, która mówi, by czopka nie dzielić „na oko”, bo nie zawsze substancja jest w nim rozłożona równomiernie.
Poza odpowiednim dawkowaniem warto też zwrócić uwagę na skład preparatu i jego smak. Najlepiej, by lek na gorączkę był możliwie najmniej wzbogacony cukrem i sztucznymi barwnikami. Te drugie mogą być powodem wysypek po podaniu leku. Z kolei w okresie niemowlęcym i wczesnodziecięcym należy unikać produktów dodatkowo słodzonych. Aby gorączkujące dziecko rzeczywiście przyjęło lek i go nie zwymiotowało, warto poszukać preparatu, którego smak jest akceptowany dla malucha. Do każdego produktu dodawana jest miarka lub strzykawka doustna (dozująca), która ułatwia podanie i dokładne dawkowanie leku.
Kiedy udać się do lekarza z gorączką?
Po podaniu leku, w zależności od stosowanej substancji i drogi podania, w czasie 15-40 minut powinno dojść do obniżenia temperatury. W zależności od preparatu jego czas działania to dobrych kilka godzin. Dodatkowo w obniżeniu temperatury pomagają okłady ochładzające. Jeśli dziecko ma mniej niż 3 miesiące i gorączkuje (a nie jest to związane ze szczepieniem), koniecznie skonsultuj się z lekarzem. Jeśli jest niemowlakiem lub nie możesz obniżyć ciepłoty ciała albo masz wątpliwości co do przyczyny gorączki – skonsultuj się z lekarzem.
Autor: lek. Dagmara Chmurzyńska-Rutkowska
-
- Narodowy Program Ochrony Antybiotyków: Rekomendacje postępowania w pozaszpitalnych zakażeniach układu oddechowego 2016. antybiotyki.edu.pl
