Prawidłowe stosowanie leków przeciwbólowych i przeciwgorączkowych u dzieci


Warning: file_exists(): open_basedir restriction in effect. File(/wp-content/uploads/2020/12/8_Prawidlowe-stosowanie-lekow.png) is not within the allowed path(s): (/home/ulgixstr/domains/ibum.pl:/tmp:/var/tmp:/home/ulgixstr/.tmp:/home/ulgixstr/.php:/usr/local/php:/opt/alt:/etc/pki) in /home/ulgixstr/domains/ibum.pl/public_html/wp-content/themes/jupiterx/lib/api/image/class-image-editor.php on line 74

Warning: is_file(): open_basedir restriction in effect. File(/wp-content/uploads/2020/12/8_Prawidlowe-stosowanie-lekow.png) is not within the allowed path(s): (/home/ulgixstr/domains/ibum.pl:/tmp:/var/tmp:/home/ulgixstr/.tmp:/home/ulgixstr/.php:/usr/local/php:/opt/alt:/etc/pki) in /home/ulgixstr/domains/ibum.pl/public_html/wp-includes/class-wp-image-editor-imagick.php on line 133

Warning: file_exists(): open_basedir restriction in effect. File(/wp-content/uploads/2020/12/8_Prawidlowe-stosowanie-lekow.png) is not within the allowed path(s): (/home/ulgixstr/domains/ibum.pl:/tmp:/var/tmp:/home/ulgixstr/.tmp:/home/ulgixstr/.php:/usr/local/php:/opt/alt:/etc/pki) in /home/ulgixstr/domains/ibum.pl/public_html/wp-content/themes/jupiterx/lib/api/image/class-image-editor.php on line 74

Warning: is_file(): open_basedir restriction in effect. File(/wp-content/uploads/2020/12/8_Prawidlowe-stosowanie-lekow.png) is not within the allowed path(s): (/home/ulgixstr/domains/ibum.pl:/tmp:/var/tmp:/home/ulgixstr/.tmp:/home/ulgixstr/.php:/usr/local/php:/opt/alt:/etc/pki) in /home/ulgixstr/domains/ibum.pl/public_html/wp-includes/class-wp-image-editor-imagick.php on line 133

Dolegliwości bólowe, podwyższona ciepłota ciała, reakcja na szczepienie, na infekcję, a może na wyrzynające się zęby? W życiu małego dziecka znajdzie się kilka sytuacji, kiedy podanie leków może okazać się konieczne. Przyniesie ulgę, wspomoże proces leczenia, ale też pozwoli zmniejszyć lęk i ryzyko wystąpienia drgawek gorączkowych.

Leków przeciwbólowych i przeciwgorączkowych nie powinno się nadużywać, ale nie należy się ich również bać. Podajemy je wtedy, kiedy jest taka konieczność, gdy dziecko sygnalizuje dolegliwości bólowe albo gorączkuje powyżej 38°C.

Jakie leki przeciwgorączkowe powinny być w każdej domowej apteczce?

U dzieci najczęściej stosowanymi lekami przeciwbólowymi i zarazem przeciwgorączkowymi są: paracetamol i ibuprofen. Ibuprofen ma dodatkowe działanie przeciwzapalne, co w niektórych stanach chorobowych lub sytuacjach (np. przy zapaleniu ucha środkowego) jest bardzo istotne. Oba leki znajdują się na pierwszym szczeblu drabiny w terapii przeciwbólowej – stosujemy je jako pierwsze przy stłuczeniach, urazach, przy ząbkowaniu. Kiedy dodatkowo zależy nam na efekcie przeciwzapalnym to wybieramy ibuprofen.

Czy zawsze należy podać lek?

Leki podajemy tylko wtedy, kiedy są do tego wskazania. Jeśli dziecko odczuwa ból, który utrudnia mu funkcjonowanie, jest marudne, płaczliwe, niespokojne a niefarmakologiczne metody (przytulanie, pocieszanie, odwracanie uwagi) nie przynoszą efektu to nie zwlekaj z podaniem leku.

Z kolei w przypadku gorączki, która jest reakcją obronną organizmu możemy do pewnego momentu jedynie obserwować dziecko. Jeśli nasza pociecha w miarę dobrze się czuje, należy ciepłotę ciała kontrolować a dziecko nawadniać. W trakcie gorączki zwiększa się zapotrzebowanie na płyny. Jeśli karmisz piersią, częściej przystawiaj do niej malucha. Jeśli dziecko pije mleko z butelki może okazać się, że będzie go potrzebowało nieco więcej. Dodatkowo podawaj wodę.

W sytuacji, kiedy dziecko źle znosi nawet nieznacznie podwyższoną temperaturę albo z wywiadu wynika, że ma drgawki gorączkowe lub ciepłota ciała przekracza 38-38,5°C, należy podać lek przeciwgorączkowy.

Który lek na gorączkę wybrać?

Oba leki są dobrze przebadane i bezpieczne. Ibuprofen ma dodatkowe działanie przeciwzapalne, co może okazać się niezbędne w niektórych sytuacjach (powiadomi Cię o tym lekarz). Oba preparaty dostępne są w postaci zawiesiny lub czopków. Dzieciom do wieku wczesnoszkolnego nie podajemy tabletek. Czopków raczej nie stosujemy w okresie biegunki, bo istnieje ryzyko, że zostaną zbyt szybko wydalone.

Ile leku podać?

Dawkowanie powinno być przeliczone na aktualną masę ciała dziecka. Na rynku dostępne są leki od różnych producentów, z różnym stężeniem substancji czynnej (paracetamolu czy ibuprofenu). Ilość zawiesiny, którą należy podać dziecku może się więc różnić. W odpowiednim dawkowaniu pomocna będzie rozmowa z lekarzem – dobierze on dawkę do preparatu, który posiadasz w domu.

Paracetamol podawać można już od pierwszych dni życia dziecka (jeśli jest oczywiście ku temu wskazanie). Dawkujemy go w przeliczeniu na masę ciała dziecka -15mg/kg to dawka, która dobrze zadziała przeciwgorączkowo i przeciwbólowo. Ibuprofen może być stosowany od skończonego 3. miesiąca życia. Dla efektu terapeutycznego należy podać 10mg/kg masy ciała. Przy wyborze preparatu warto kierować się jego składem i zdecydować na taki, który nie zawiera cukru i barwników.  Zmniejszy to między innymi ryzyko reakcji niepożądanych (np. skórnych) i będzie ogromnym ułatwieniem w przypadku konieczności podania leku w nocy (nie zwiększy ryzyka próchnicy zębów).

Jeśli dziecko posiada już zęby (choćby jeden ząbek) to brak cukru w leku jest tym bardziej istotny. W trakcie nocnej gorączki ciężko umyć zęby po podaniu leków, warto wtedy podać dziecku przynajmniej kilka łyków wody do popicia i przepłukania ust. Najbardziej niepożądanym cukrem w składzie leku przeciwgorączkowego jest sacharoza.

Jak długo może trwać gorączka u dziecka?

Jeśli gorączka wywołana jest szczepieniem, zwykle jest to jednorazowy wzrost ciepłoty ciała. W przypadku drobnych infekcji wirusowych, zwykle nie trwa dłużej, niż 3 dni. Jeśli dziecko jest małe albo gorączka się przedłuża, warto skonsultować się z lekarzem.

Leków przeciwgorączkowych i przeciwbólowych nie powinno się podawać bez wyraźnych wskazań do ich stosowania. Pamiętajmy jednocześnie o tym, że są one dobrze przebadane a odpowiednio dawkowane są bardzo skuteczne i bezpieczne.

Autor: lek. Dagmara Chmurzyńska-Rutkowska

  1. Narodowy Program Ochrony Antybiotyków: Rekomendacje postępowania w pozaszpitalnych zakażeniach układu oddechowego 2016. antybiotyki.edu.pl

Pierwsza gorączka dziecka


Warning: file_exists(): open_basedir restriction in effect. File(/wp-content/uploads/2020/12/4_Pierwsza-goraczka-dziecka.png) is not within the allowed path(s): (/home/ulgixstr/domains/ibum.pl:/tmp:/var/tmp:/home/ulgixstr/.tmp:/home/ulgixstr/.php:/usr/local/php:/opt/alt:/etc/pki) in /home/ulgixstr/domains/ibum.pl/public_html/wp-content/themes/jupiterx/lib/api/image/class-image-editor.php on line 74

Warning: is_file(): open_basedir restriction in effect. File(/wp-content/uploads/2020/12/4_Pierwsza-goraczka-dziecka.png) is not within the allowed path(s): (/home/ulgixstr/domains/ibum.pl:/tmp:/var/tmp:/home/ulgixstr/.tmp:/home/ulgixstr/.php:/usr/local/php:/opt/alt:/etc/pki) in /home/ulgixstr/domains/ibum.pl/public_html/wp-includes/class-wp-image-editor-imagick.php on line 133

Warning: file_exists(): open_basedir restriction in effect. File(/wp-content/uploads/2020/12/4_Pierwsza-goraczka-dziecka.png) is not within the allowed path(s): (/home/ulgixstr/domains/ibum.pl:/tmp:/var/tmp:/home/ulgixstr/.tmp:/home/ulgixstr/.php:/usr/local/php:/opt/alt:/etc/pki) in /home/ulgixstr/domains/ibum.pl/public_html/wp-content/themes/jupiterx/lib/api/image/class-image-editor.php on line 74

Warning: is_file(): open_basedir restriction in effect. File(/wp-content/uploads/2020/12/4_Pierwsza-goraczka-dziecka.png) is not within the allowed path(s): (/home/ulgixstr/domains/ibum.pl:/tmp:/var/tmp:/home/ulgixstr/.tmp:/home/ulgixstr/.php:/usr/local/php:/opt/alt:/etc/pki) in /home/ulgixstr/domains/ibum.pl/public_html/wp-includes/class-wp-image-editor-imagick.php on line 133

Pierwsza gorączka jest sytuacją stresującą dla rodzica, dlatego warto się na nią przygotować, by wiedzieć jak postępować.

To jeden z najczęstszych objawów występujących u dzieci. Oznacza podwyższenie ciepłoty ciała w wyniku reakcji obronnej organizmu. Patrząc z punktu widzenia definicji – gorączka jest dobrym objawem i dowodem na to, że układ odpornościowy walczy z zagrożeniem.

Jak mierzyć gorączkę u dziecka?

Omawiając temat gorączki trzeba podkreślić znaczenie samego pomiaru temperatury – sprzętu, miejsca pomiaru i zależnych od tego norm ciepłoty ciała. Zdarza się, że rodzic dokonuje pomiaru „na oko”, bez termometru. Nie jest to jednak postępowanie zalecane. Obarczone jest ono dużym ryzykiem błędu i nie jest obiektywne.

U małych dzieci do 3 roku życia najdokładniejszym pomiarem temperatury jest pomiar w odbytnicy. Należy wówczas użyć termometru elektronicznego z giętką końcówką. Przy tym pomiarze należy odjąć od wyniku 0,5 stopnia. Po trzecim roku życia dozwolone są pomiary w uchu i pod pachą, choć ten drugi sposób jest najmniej dokładny. Z kolei po 5 roku życia pomiaru można dokonywać w jamie ustnej. To o tyle problematyczne, że pomiary w tych grupach wiekowych i w tych miejscach mogą zająć trochę czasu, a dziecko niekoniecznie będzie cierpliwie czekać aż termometr skończy pracę.

W takich sytuacjach alternatywą jest stosowanie termometru bezdotykowego dobrej jakości, który szybko i w miarę dokładnie sprawdzi wysokość temperatury. Warto jednak przetestować sprzęt najpierw na domownikach i porównać pomiary z tymi dokonywanymi termometrem elektronicznym.

W zdecydowanej większości przypadków, podwyższona ciepłota ciała u dzieci pojawia się w reakcji na antygeny np. wirusy czy bakterie. Bywa też reakcją na inaktywowane, czyli zabite bakterie lub ich fragmenty oraz na pozbawione zjadliwości wirusy podawane w szczepionce. Gorączka może też wystąpić w reakcji na alergeny albo w reakcji na chorobę ogólnoustrojową.

Czy gorączkę należy zawsze szybko obniżać?

Zgodnie z definicją jest to reakcja obronna organizmu. Do pewnego momentu, kiedy dziecko w miarę dobrze się czuje, ciepłotę ciała można jedynie kontrolować, a dziecko nawadniać. W sytuacji kiedy dziecko źle znosi nawet nieznacznie podwyższoną temperaturę albo w wywiadzie ma drgawki gorączkowe lub ciepłota ciała przekracza 38-38,5°C, warto podać lek przeciwgorączkowy.

Jaki lek na gorączkę wybrać?

U najmłodszych dzieci mamy do dyspozycji dwa leki: do 3.miesiąca życia lekiem pierwszego wyboru jest paracetamol, a po 3.miesiącu życia ibuprofen. Należy podkreślić, że oba leki są dobrze przebadane i bezpieczne. Podajemy je zawsze w przeliczeniu na masę ciała dziecka (10 mg/kg w przypadku ibuprofenu i 15mg/kg dla paracetamolu). W niemowlęctwie dzieci są regularnie ważone (na wizytach patronażowych, szczepiennych). Przydaje się to właśnie w czasie podawania leków. Leki dla najmłodszych dostępne są w zawiesinach doustnych lub w czopkach. W przypadku tych drugich warto pamiętać o nadrzędnej zasadzie, która mówi, by czopka nie dzielić „na oko”, bo nie zawsze substancja jest w nim rozłożona równomiernie.

Poza odpowiednim dawkowaniem warto też zwrócić uwagę na skład preparatu i jego smak.  Najlepiej, by lek na gorączkę był możliwie najmniej wzbogacony cukrem i sztucznymi barwnikami. Te drugie mogą być powodem wysypek po podaniu leku. Z kolei w okresie niemowlęcym i wczesnodziecięcym należy unikać produktów dodatkowo słodzonych. Aby gorączkujące dziecko rzeczywiście przyjęło lek i go nie zwymiotowało, warto poszukać preparatu, którego smak jest akceptowany dla malucha. Do każdego produktu dodawana jest miarka lub strzykawka doustna (dozująca), która ułatwia podanie i dokładne dawkowanie leku.

Kiedy udać się do lekarza z gorączką?

Po podaniu leku, w zależności od stosowanej substancji i drogi podania, w czasie 15-40 minut powinno dojść do obniżenia temperatury. W zależności od preparatu jego czas działania to dobrych kilka godzin. Dodatkowo w obniżeniu temperatury pomagają okłady ochładzające. Jeśli dziecko ma mniej niż 3 miesiące i gorączkuje (a nie jest to związane ze szczepieniem), koniecznie skonsultuj się z lekarzem. Jeśli jest niemowlakiem lub nie możesz obniżyć ciepłoty ciała albo masz wątpliwości co do przyczyny gorączki – skonsultuj się z lekarzem.

Autor: lek. Dagmara Chmurzyńska-Rutkowska

    1. Narodowy Program Ochrony Antybiotyków: Rekomendacje postępowania w pozaszpitalnych zakażeniach układu oddechowego 2016. antybiotyki.edu.pl