Napięciowe bóle głowy uważane są za najczęstszy rodzaj bólów głowy. Warto odnotować, że aktualna klasyfikacja bólów głowy wyróżnia ich ponad 280 [1,2]. Zgodnie z wynikami badania Global Burden of Disease uważa się, że napięciowy ból głowy jest również najbardziej rozpowszechnioną chorobą neurologiczną – cierpi na nią 1,5 miliarda dorosłej populacji na świecie [3]. Paradoksalnie może to działać na niekorzyść – powszechność napięciowego bólu głowy sprawia, że dolegliwość ta jest często bagatelizowana, a warto pamiętać, że może ona znacząco obniżać jakość życia.

Napięciowy ból głowy – czyli jaki?

Napięciowy ból głowy bywa charakteryzowany jako tępy (bez pulsowania), ściskający, opasujący – często porównywany do ciasnej opaski założonej wokół głowy. Ból jest obustronny, często rozpoczyna się z tyłu głowy, stopniowo obejmując również jej przednią część. Jego natężenie jest łagodne do umiarkowanego, jednak ból może trwać od kilkudziesięciu minut do nawet kilku dni, co znacząco wpływa na funkcjonowanie pacjenta [4].

W odróżnieniu od migrenowego bólu głowy, w przypadku napięciowego bólu głowy – bólu nie nasilają rutynowo wykonywane czynności, ani nie towarzyszą mu najczęściej dodatkowe objawy takie jak nudności, wymioty, czy nadwrażliwość na bodźce. W przebiegu napięciowego bólu głowy nigdy nie występuje aura, czyli objawy neurologiczne (np. błyski świetlne, szumy, mroczki) poprzedzające atak migreny [3,4].

W zależności od częstości występowania napięciowego bólu głowy, wyróżnia się:

• rzadki, epizodyczny napięciowy ból głowy (mniej niż 12 epizodów w roku),
• częsty, epizodyczny napięciowy ból głowy (objawy przez 1-14 dni w miesiącu, przez ponad 3 miesiące),
• przewlekły napięciowy ból głowy (objawy przez co najmniej 15 dni w miesiącu, przez ponad 3 miesiące) [3].

Diagnostyka napięciowego bólu głowy

Napięciowy ból głowy jest najczęściej diagnozowany na podstawie objawów odczuwanych przez pacjenta oraz obecności czynników zewnętrznych, które mogą sprowokować atak bólu. Są to najczęściej stres, odwodnienie, zaburzenie rytmu snu i czuwania, głód, czy nadmierny wysiłek fizyczny.

W badaniu przedmiotowym nie stwierdza się odchyleń, nie ma również konieczności wykonywania diagnostyki obrazowej, czy laboratoryjnej [3]. W każdym przypadku warto jednak pamiętać o tzw. czerwonych flagach u pacjenta z bólem głowy, które powinny być traktowane jako sygnał ostrzegawczy i skłaniać do pogłębienia diagnostyki. Do czerwonych flag w przypadku bólu głowy należą m.in.:

• bóle głowy związane z gorączką, sztywnością karku, chorobą ogólnoustrojową,
• nagły, gwałtowny ból głowy,
• ból głowy związany z objawami neurologicznymi, np. niedowładami,
• ból głowy związany z urazem głowy,
• ból głowy różniący się od tych, które zazwyczaj u nas występują oraz niereagujące na leczenie, które zazwyczaj przynosiło ulgę [4].

Jak leczyć napięciowy ból głowy?

Mechanizm odpowiedzialny za powstawanie napięciowego bólu głowy nie został do tej pory jednoznacznie określony, co sprawia że leczenie przyczynowe nie jest możliwe. W objawowym leczeniu napięciowego bólu głowy wykorzystuje się zarówno metody farmakologiczne, jak i niefarmakologiczne.

Leczenie farmakologiczne

W doraźnym leczeniu napięciowego bólu głowy zastosowanie mają przede wszystkim leki o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym, czyli niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), np. ibuprofen, ketoprofen, czy naproksen [3]. Większość NLPZ, w tym ibuprofen, przeznaczona jest do leczenia bólu o nasileniu łagodnym do umiarkowanego, a takie nasilenie bólu obserwujemy w przebiegu napięciowego bólu głowy. Ibuprofen jest lekiem dostępnym w wielu postaciach farmaceutycznych i dawkach. U osoby dorosłej – dawka jednorazowa wynosi od 200 mg do 400 mg i może być powtarzana w razie potrzeby co 4-6 godzin [5]. Spośród różnych postaci leku, warto postawić na kapsułkę miękką, w której ibuprofen zawarty jest w płynnej i gotowej do wchłaniania formie. Dzięki temu lek jest szybciej gotowy do działania – ponad dwa razy szybciej, niż gdy stosowany jest w postaci zwykłych tabletek [6]. Przykładami leków z ibuprofenem w postaci kapsułek miękkich jest IBUM SPRINT (200 mg ibuprofenu) oraz IBUM EXPRESS FORTE (400 mg ibuprofenu).

Jeśli napięciowy ból głowy występuje często (np. przewlekły napięciowy ból głowy), warto rozważyć leczenie profilaktyczne, aby uniknąć nadużywania leków przeciwbólowych. Leczenie profilaktyczne polega na codziennym przyjmowaniu leków z grup innych niż przeciwbólowe (np. leki przeciwdepresyjne), które mają za zadanie zmniejszyć częstotliwość występowania epizodów bólu [3]. Leczenie profilaktyczne powinno odbywać się pod kontrolą lekarza neurologa.

Metody niefarmakologiczne

Metody niefarmakologiczne mają duże znaczenie w leczeniu napięciowego bólu głowy ze względu na szereg czynników zewnętrznych, które mogą przyczynić się do wystąpienia tej postaci bólu głowy. Warto zastanowić się jaki czynnik najczęściej doprowadza do wystąpienia bólu głowy w naszym przypadku i spróbować go wyeliminować. Jeśli jest to stres – mogą to być techniki relaksacyjne, techniki radzenia sobie ze stresem, joga, czy medytacja. Ponadto należy zadbać o higienę snu, regularną, umiarkowaną aktywność fizyczną (najlepiej na świeżym powietrzu) oraz właściwą dietę i spożywanie napojów, aby nie dopuścić do odwodnienia, czy napadów głodu [3,4].

Napięciowy ból głowy, choć tak powszechny, nie powinien być lekceważony, gdyż podobnie jak inne typy bólów głowy może znacznie obniżać jakość życia. Warto zwrócić się do lekarza szczególnie, gdy bóle głowy występują często, gdyż umożliwi to wdrożenie odpowiedniego leczenia i pozwoli uniknąć nadużywania leków przeciwbólowych.

Bibliografia:

1. Prusiński A. Bóle głowy w praktyce podstawowej opieki zdrowotnej. Przew Lek 2004; 4: 20-29.
2. Fliciński J, Żarowski M, Steinborn B. Nowa klasyfikacja Międzynarodowego Towarzystwa Bólów Głowy. Różnice i podobieństwa między ICHD-3 beta i ICHD-2. Neurologia Dziecięca, vol. 23/2014, nr 46.
3. Siemiński M. Napięciowe bóle głowy w praktyce lekarza rodzinnego. Forum Medycyny Rodzinnej 2017, vol 11, no 6, 255-262.
4. Steven D. Waldman: Medycyna bólu. Analiza przypadków klinicznych – ból głowy i twarzy. Redakcja wydania polskiego: Jerzy Wordliczek. Edra Urban & Partner, Wrocław 2023.
5. CHPL IBUM SPRINT. CHPL IBUM EXPRESS FORTE.
6. Czas rozpadu kapsułki z ibuprofenem jest ponad dwa razy krótszy niż czas rozpadu tabletki z ibuprofenem. Bjarnason I, Sancak O, Crossley A, Penrose A, Lanas A: Differing disintegration and dissolution rates, pharmacokinetic profiles and gastrointestinal tolerability of over the counter ibuprofen formulations. Journal of Pharmacy and Pharmacology, 2018; 70; pp.223-233.

To jest lek. Dla bezpieczeństwa stosuj go zgodnie z ulotką dołączoną do opakowania. Nie przekraczaj maksymalnej dawki leku. W przypadku wątpliwości skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.

IBUM SPRINT, 200 mg, kapsułki miękkie. Skład: 1 kapsułka miękka zawiera 200 mg ibuprofenu (Ibuprofenum). Postać farmaceutyczna: kapsułka miękka. Wskazania do stosowania: Bóle różnego pochodzenia o nasileniu słabym do umiarkowanego: bóle głowy (w tym także migreny), bóle zębów, bóle mięśniowe, stawowe i kostne, bóle po urazach, nerwobóle, bóle towarzyszące przeziębieniu i grypie. Bolesne miesiączkowanie. Stany gorączkowe różnego pochodzenia (między innymi w przebiegu grypy, przeziębienia lub innych chorób zakaźnych). Podmiot odpowiedzialny: PRZEDSIĘBIORSTWO PRODUKCJI FARMACEUTYCZNEJ HASCO-LEK S.A. 51-131 Wrocław, ul. Żmigrodzka 242E.

IBUM EXPRESS FORTE, 400 mg, kapsułki miękkie. Skład: 1 kapsułka miękka zawiera 400 mg ibuprofenu (Ibuprofenum). Postać farmaceutyczna: kapsułka miękka. Wskazania do stosowania: Bóle różnego pochodzenia o nasileniu słabym do umiarkowanego: bóle głowy (w tym także migreny), bóle zębów, bóle mięśniowe, stawowe i kostne, bóle po urazach, nerwobóle, bóle towarzyszące przeziębieniu i grypie. Bolesne miesiączkowanie. Stany gorączkowe różnego pochodzenia (między innymi w przebiegu grypy, przeziębienia lub innych chorób zakaźnych). Podmiot odpowiedzialny: PRZEDSIĘBIORSTWO PRODUKCJI FARMACEUTYCZNEJ HASCO-LEK S.A. 51-131 Wrocław, ul. Żmigrodzka 242E.