Bóle brzucha to dolegliwość, która może towarzyszyć dziecku właściwie od pierwszych miesięcy życia, poprzez okres poniemowlęcy, przedszkolny i szkolny. Sam ból niekoniecznie musi wynikać z dużych problemów zdrowotnych. Może mieć charakter czynnościowy, a wtedy jedynym naszym postępowaniem będzie łagodzenie dolegliwości.
Jaki ból brzuch powinien niepokoić i skłonić do wizyty u lekarza?
Są takie sytuacje, w których trzeba zachować szczególną czujność w przypadku bólu brzucha. Jest kilka tzw. objawów ostrzegających, które powinny zostać skonsultowane z lekarzem. Udaj się do lekarza, jeśli dziecko skarży się na ból brzucha po prawej stronie, a dodatkowo ból ten się nasila i utrudnia funkcjonowanie. Konsultacji wymagać będzie również taki ból, który budzi dziecko ze snu, prowokuje długotrwałe wymioty, albo towarzyszy mu biegunka z oddawaniem krwistych stolców.
Jeśli dziecko okresowo skarży się na bóle brzucha, a poza tym chudnie albo nie przybiera na wadze, wolniej rośnie, skarży się na bóle stawów, występują nawracające gorączki lub w rodzinie stwierdzone są choroby jelit, również skonsultuj się z lekarzem.
Niekiedy w przypadku bólu brzucha wymagane będzie wykonanie dodatkowych badań: np. badań stolca, moczu, podstawowych badań krwi, badania ultrasonograficznego (USG), w niektórych sytuacjach badania endoskopowego (gastroskopii lub kolonoskopii).
Przyczyny bólu brzucha u dziecka
Poza stanami nagłymi, wymagającymi naszej interwencji, zdarzają się również bardzo często sytuacje, w których nie udaje się ustalić przyczyny bólu brzucha.
Dodatkowo znane są również czynnościowe zaburzenia przewodu pokarmowego, które występują zarówno u niemowląt, jak i u starszych dzieci. Zaliczamy do nich kolkę niemowlęcą, zespól jelita drażliwego, dyspepsję (dyskomfort i ból brzucha w nadbrzuszu) i zaparcia.
Jak sobie radzić z bólem brzucha?
W pierwszej kolejności powinniśmy przynajmniej postarać się ustalić przyczynę bólu brzucha. Niekiedy szukamy konkretnej jednostki chorobowej, a czasami postępujemy bardziej na zasadzie wykluczenia. Obserwacja rodzica jest tutaj bardzo ważna, bo pozwala lepiej ocenić zachowanie dziecka i określić występowanie dodatkowych objawów.
W niektórych sytuacjach (np. przy wspomnianych dolegliwościach bólowych czy uczuciu pełności w nadbrzuszu) zaleca się unikanie produktów spożywczych, które nasilają dolegliwości, wzdymających czy ciężkostrawnych. W przypadku kolki niemowlęcej największe znaczenie ma uspokojenie młodych rodziców i leczenie objawowe (masaże brzuszka, noszenie, kołysanie, ciepłe okłady a w sytuacjach szczególnych leki przeciwbólowe).
Z kolei w przypadku zaparcia stolca znaczenie ma nie tylko dieta bogata w warzywa, owoce, naturalne zboża czy nasiona, ale również odpowiednie nawadnianie, leki osmotyczne (pomagające usunąć zalegający w jelitach kał) oraz aktywność fizyczna.
Ból brzucha może również towarzyszyć infekcji wirusowej przewodu pokarmowego. W takiej sytuacji oprócz bólu brzucha pojawić się mogą wymioty, biegunka i gorączka. Taka infekcja najczęściej ustępuje po kilku dniach leczenia objawowego, na które składa się nawadnianie dziecka, podawanie probiotyków i leków przeciwbólowych. W trakcie biegunki unikamy czopków – podajemy preparat w zawiesinie. Istnieje zbyt duża szansa, że dziecko wydali czopek zanim będzie miał on szansę zadziałać.
Autor: lek. Dagmara Chmurzyńska-Rutkowska
- PEDIATRIA pod redakcją W. Kawalec, R. Grenda, M. Kulus wyd 2018 PZWL
- GASTROENTEROLOGIA DZIECIĘCA pod redakcją Piotra Albrechta wyd 2014 r. Czelej
